Niesamowicie prosty czujnik zmierzchowy.

Tym razem zero programowania, będzie natomiast nostalgiczno-wspomnieniowy układzik, lekko zmodyfikowany.
Otóż kilka dni temu rozmawialiśmy w gronie znajomych o różnego rodzaju czujnikach zmierzchowych i czujnikach ruchu. Ponieważ należę do tych wariatów, co to hołdują jeszcze owej przestarzałej i kompletnie odrealnionej dziś zasadzie: "po co kupować, gdy można zrobić", stwierdziłem, że poskładam takie coś (czujnik zmierzchowy; sensor ruchu faktycznie lepiej nabyć, choćby ze względu na rozmiary ;)) i być może podłączę do jakiegoś mikrokontrolera. Przypomniało mi się też przy okazji, że znalazłem ostatnio w elektronicznych śmieciach stary fotorezystor (dla niewtajemniczonych: element zmieniający rezystancję, czyli opór elektryczny, pod wpływem działania strumienia światła) RPP130, jeden z kilku pozostałych po montowanych wieki temu układach tranzystorowych do zdalnego sterowania pracą urządzeń za pomocą latarki... No OK, nie było to specjalnie rozbudowane zdalne sterowanie ;)
Skompletowałem części, przypomniawszy sobie wcześniej schemat takiego detektora-czujnika, i zmontowałem na płytce stykowej dwa jego warianty. Pierwszy - to układ, który powoduje zapalenie diody LED1 pod wpływem strumienia światła skierowanego na fotorezystor, drugi zachowuje się jak "rasowy" czujnik zmierzchowy, czyli zapala diodę LED1 gdy wokół zaczyna być ciemno. Jak widać na schematach, oba rozwiązania są trywialne i bazują w zasadzie na pracy tranzystora w skrajnych położeniach charakterystyki wyjściowej (nasycenie - odcięcie). Wartości rezystorów są dobrane tak, żeby po stronie wejściowej (obwód bazy tranzystora) zapewnić odpowiednie wysterowanie (lub jego brak) tranzystora, a po stronie wyjściowej - świecenie diody i zapobieganie uszkodzeniu tranzystora w momencie, gdy przez kolektor i emiter płynie prąd (aż do wartości odpowiadającej stanowi nasycenia).
Oto schematy kolejno czujnika oświetlenia i czujnika zmierzchowego:

Jasność świecenia diody zmienia się w zależności od natężenia strumienia światła, czyli w zależności od rezystancji fotorezystora - czyli od wartości napięcia pomiędzy bazą a emiterem. Innymi słowy fotorezystor działa tutaj jak potencjometr, tyle, że mechanizm regulacji zastąpiony został strumieniem światła. Jak już zapewne wszyscy zauważyli, różnica pomiędzy oboma układami polega na zamianie miejscami rezystorów R2 i R3.
Ważna rzecz: dobierając fotorezystor - bo przecież nie musimy stosować takiego eksponatu, jak ten u mnie - musimy sprawdzić jego podstawowe parametry, czyli tzw. rezystancję jasną (dla RPP130 to wartości od 1kΩ do 10kΩ), dotyczącą oświetlonego fotorezystora, i rezystancję ciemną (dla RPP130 ok. 10MΩ) dla elementu nieoświetlonego. Znajomość tych parametrów może pomóc w prawidłowym wyborze wartości rezystora R2 (R3).

A jak ten układ podłączyć do mikrokontrolera, np. ATmegi wyposażonej w przetwornik analogowo-cyfrowy? Sprawa jest prosta - można np. usunąć diodę LED1, zewrzeć emiter do masy, dobrać nową wartość R1 i podłączyć do wyjścia (między kolektor a emiter/masę) równolegle rezystor. Spadek napięcia na rezystorze wyjściowym będzie analizowany przez przetwornik.

I jeszcze kwestia kalibracji - tutaj też nie powinno być problemów, czułość urządzenia można ustawić odpowiednim doborem rezystorów albo po prostu poprzez bardziej finezyjnie rozbudowany układ.

Być może wkrótce zmajstruję jakiś mikroprocesorowy czujnik zmierzchowy, połączony z czujnikiem ruchu, jednak najpierw postaram się opublikować schemat i program dla niesamowicie prądożernego termometru z ATmegą i szesnastoma LED-ami w roli głównej :)